BİR JAPONBALIĞI VE KÜÇÜK BİR ÇOCUĞUN DOSTLUĞU: “MİNİK BALIĞIM FIRFIR”

Ağustos 16, 2024

Çocuk edebiyatının sevilen ödüllü yazar ve çizerlerinden Catherine Rayner’ın ülkemizde Ketebe Çocuk’tan çıkan bir başka kitabı “Minik Balığım Fırfır”, ilk defa akvaryum balığı besleyecek olan okurlar için ayrı bir öneme sahip. 4-8 yaş arası çocuklara hitap eden kitap, evcil hayvan sınıfına giren bir japonbalığıyla küçük bir çocuğun sessiz dostluğunu anlatıyor.

YAZI: NİLÜFER TÜRKOĞLU
nilufer@ajandakolik.com

“Japonbalıkları binlerce yıldır evcil hayvan olarak besleniyor.”
(kitabın içinden bir bilgi)

4 yaşındaki bir çocuğun ilk evcil hayvanı Fırfır (orijinalinde Richard) adında bir japonbalığı olur. Zamanla çocuk, balığı hakkında çok şey öğrenir; okuyucular da öyle. Bir hikaye kitabında bilgilendirici metinler görmeye pek alışık değiliz ama “Minik Balığım Fırfır”, japonbalıkları hakkında pek çoğumuzun bilmediği bilgileri daha küçük bir yazı tipiyle okura veriyor. Japonbalığına ilgi duyan ya da bir Japonbalığı besleyecek olan çocukların ilgisini ayrı çekecek olan bu metin, bir arkadaşlık hikayesiyle minikleri kucaklıyor.

Capcanlı kırmızı ve turuncu renklere sahip olan iri gözlü Fırfır, Rayner’ın yine büyüleyici ve kocaman resimleriyle kitabın tüm sayfalarında boy gösterirken balığın sahibi sevimli, minik kahramanımız ile de arada karşılaşıyoruz.

“Her gün okuldan sonra, Fırfır’a günümün nasıl geçtiğini anlatırdım. Beni görür görmez kuyruğunu sallayarak bana doğru yüzerdi. Cama hafifçe dokunduğumda parmağımı takip etmeye başlardı. İnsanlar, balıkların her şeyi çok çabuk unuttuğunu düşünüyor. Bence bu doğru değil, çünkü Fırfır kesinlikle beni tanıyordu.” (kitaptan)

İlk evcil hayvanı soğukkanlı bir hayvan bile olsa, onunla dost olmanın anlamını keşfeden küçük bir çocuğun balığına olan duyarlılığı, Rayner’ın ustalık anlatımıyla insanın yüreğine kazınıyor. Bu sayede hem bir arkadaşlık hikayesi okuyor hem de japonbalıklarını çok daha iyi tanıma fırsatı buluyoruz. Rayner, büyüleyici çizimleri ve hikayesinin yanına eklediği minik bilgilerle okuru donatıyor, onlara belki de hiç bilmedikleri pek çok şeyi kitabı aracılığıyla öğretiyor.

Örneğin bilim insanlarının japonbalıklarının beş aya kadar her şeyi hatırlayabildiğini düşünmesi de bu hayvanların görme becerisinin çok iyi olduğu ve insanlardan daha fazla renk görebildiği de yine “Minik Balığım Fırfır” sayesinde öğrendiklerimizden.

Kate Greenaway Medal Ödüllü yazar – çizer Catherine Rayner, Booktrust YouTube hesabında kitabını okurken.

Minik kahramanımız bir gün balığını, japonbalıkları hakkında pek çok bilen arkadaşı Can ile tanıştırıyor. Can Fırfır’ı görür görmez onunla ilgili bildiklerini sıralamaya başlıyor. “Eğer hareketsiz şekilde duruyorsa, bu uyuduğu anlamına gelir. Gözleri açık bile olsa. Çünkü balıkların göz kapakları yoktur.”

Tüm bunları biliyor olması pek de şaşırtıcı değil aslında. Can da bahçelerindeki gölette bir sürü balık besliyor. Su, japonbalıklarıyla dolu. Göletteki tüm balıklar Fırfır’dan daha büyük. Can, Fırfır’ın da birkaç yıl içinde kocaman bir balık olacağını ve akvaryuma sığmayacağını, isterse balığını gölete getirip burada besleyebileceğini söylüyor. Bu,harika bir fikir değil de ne! Ve yıllar geçiyor, Fırfır da diğer balıklarla o gölde yaşamaya başlıyor.

YAZARIN KENDİ HAYATINDAN İHAMLA…
Bir arkadaşlık hikayesi olan “Minik Balığım Fırfır”, kitabın yazarı ve aynı zamanda çizeri Catherine Rayner’ın kendi deneyiminden yola çıkarak yazdığı bir kitap. Rayner, bunu kitabın son sayfalarında okura bir not olarak sunmayı ihmal etmiyor. Neredeyse tüm hayatı boyunca hep bir japonbalığı beslediğini söyleyen yazar, bu hayvanların evcil hayvan olmak için çok iyi bir seçenek olduğunu da ekliyor. Ayrıca minik okurlara, tıpkı kendisi gibi böyle bir dostluk kuracakları taktirde bir balığın neye ihtiyaç duyacaklarını da listeleyerek anlatıyor. Şüphesiz bu liste de tıpkı kitaptaki ayrıntılı bilgiler gibi sıra dışı ve şaşırtıcı. Okuru bu dostluk için heveslendiriyor, yüreklendiriyor. Sanmıyorum “Minik Balığım Fırfır”ı okuduktan sonra bir çocuk, ailesinden japonbalığı almak ve beslemek için izin istemesin…

Ülkemizde ilk baskısını geçtiğimiz yıl kasım ayında yapan kitap, yazarın diğer kitapları gibi Ketebe Yayınları tarafından yayımlandı. Sare Esen’in özenli çevirisiyle okura ulaşan bu sevimli hikaye, çocuk edebiyatının çok sevilen yazarlarından Catherine Rayner’ın neden bu kadar sevildiğinin iyi örneklerinden. Genellikle hayvan odaklı kitapların yazarının “Beş Farklı Ayı” hakkında yazdığım incelemeyi okumak isterseniz de aşağıdaki linke göz atın. İyi okumalar!