Advertisement Advertisement

YILDIRAY KARAKİYA: “ÇOCUKLARIN GELECEĞE BIRAKACAĞI KİŞİSEL BİR BELGE ‘MAJANDA'”



2021’e şurada ne kaldı! Ajandalar hazır mı? Her yeni yılın müjdecisi ajandaların en sevimlisi, en renklisi, en dolu dolu ve hiç kuşkusuz en orijinali ile henüz tanışmadıysanız sizi böyle alalım. Üstelik o bir ajanda değil MAJANDA! Ajadakolik’te bugün MAJANDA’nın yaratıcılarından çocuk yazarı Yıldıray Karakiya var.

Söyleşi: Nilüfer Türkoğlu
nilufer@ajandakolik.com

Geçtiğimiz yıl bugünlerde ilk defa okurla buluşan MAJANDA, 2021 yılında da yine eğlenceli ve bir o kadar öğretici sayfalarıyla okurla buluşuyor. Daha çok çocuklar için tasarlanmış gibi görünen MAJANDA, isminden de anlayacağınız üzerine aslında bir ajanda. Ama onu ajandadan öteye taşıyan bir dolu özelliği var, işte o yüzden MAJANDA olmayı sonuna kadar hak ediyor. Hazır yeni yıla sayılı günler kalmışken sizi MAJANDA’NIN sayfalarında dolaştırmak isterim. Kendi ajandalarını bile kendileri kurgulayan M. Banu Aksoy ve Yıldıray Karakiya çiftinin ortak imzasını taşıyan yarı kitap yarı ajanda MAJANDA’yı eminim siz ve henüz keşfetmemiş çocuklar çok sevecek. O zaman böyle gelin! Belki de Ajandakolik’ten sonra şimdi de MAJANDAKOLİK olacaksınız, haberiniz yok…

Ajandakolik olarak biz MAJANDA’yı çok sevdik. Tıpkı ismi gibi eğlenceli, bir yandan da öğretici bir ajanda yaratma fikri nereden geldi aklınıza?

Biz ne zaman yeni bir şey öğrensek, yeni bir ilgi alanı keşfetsek hemen bunu çocuklarla nasıl paylaşabileceğimizi düşünürüz. MAJANDA da ortaya böyle çıktı aslında. Kendi ajanda deneyimimizi çocuklara yönelik içerikler hazırlama deneyimimizle birleştirdik. Karşımıza bir fırsat çıkar çıkmaz projeyi gerçekleştirdik. Aslında öğretici olmak gibi bir niyetimiz yok. İlgi alanlarımızı paylaşmak, çocuklar için yeni pencereler açmak istiyoruz. MAJANDA, bu işi bütün bir yıla yayarak yapmamızı sağlıyor.


“DİĞER AJANDALARLA MAJANDA ARASINDAKİ EN ÖNEMLİ FARK, MAJANDA’NIN YALNIZCA BİR AJANDA OLMAMASI” 

MAJANDA’yı tasarlarken ilk nereden yola çıktınız? Çocuklar için hazırlanmış başka ajandalar var mı piyasada, onlardan farkınız nedir?

MAJANDA, kendi “zaman yönetimi” meselelerimiz üzerine düşünür ve yeni yollar ararken ortaya çıkan bir proje oldu. O sırada çocuklara yönelik hazırlanmış ajanda ya da takvim benzeri çalışmalar vardı ama MAJANDA gibi bir örnek yoktu. Sonradan oldu tabii ama MAJANDA’ya hiç yaklaşamadılar. Benzerleri dahil çocuklara yönelik diğer ajandalarla MAJANDA arasındaki en önemli fark, MAJANDA’nın yalnızca bir “ajanda” olmaması aslında. Zaman yönetimi meselesi çocuklar için daha zor bir konu. İstekleri, ihtiyaçları ve görevleri birbirinden ayırıp bunları bir zaman çizelgesine oturtmak biz yetişkinler için bile güç bir iş. Bu meseleyi ne kadar erken çözersek, zamanımızı o kadar verimli kullanmış oluruz. Zamanı verimli kullanmak deyince iş disiplini, üretimde verimlilik gibi yetişkinlerin dünyasına ait meselelerden söz etmiyorum aslında. Çocuklar açısından zamanın verimli kullanılması oyuna ve deneyim kazanmaya ayırabilecekleri en fazla zaman anlamına geliyor. Bunu yapmanın en kolay yolu da görev ve sorumluluklara ayrılacak zamanı belirleyip gerisini güle oynaya harcamaktan geçiyor. Tam da bu nedenle MAJANDA haftalık planlar arasında birçok deney, oyun, etkinlik önerisi yapıyor ve genel kültür konuları sunuyor zaten.

MAJANDA’nın bir diğer özelliği de kişiselleştirilmeye uygun bir tasarımının olması sanırım, öyle değil mi? 

Evet, sıradan ajandalarda zaman belirli bir şablona göre düzenlenir. Kullanıcı işini gücünü yazar. Bunu da muhtemelen her yılın ocak ayında, yeni yıl heyecanıyla yapmaya başlar ve şubat ortasını görmeden ajandasını bir kenara atar. Biraz daha gelişmiş olanların bazı sayfalarında ilginç bilgiler, püf noktaları, kedi resimleri ya da edebiyat eserlerinden alıntılar olur. Bunlar kişiselleştirilmeye uygun değildir. Oysa yıl boyunca kullanılmış bir MAJANDA bir başka MAJANDA’ya benzemez. Bunu, kullanıcıya keyifle dolduracağı alanlar açarak sağlıyoruz. Her haftalık plan sayfasında kullanıcının o haftasını değerlendirebileceği bir alan var örneğin. Gün gün duygu durumunu kaydetmek ve o günün, o ayın ve en sonunda o yılın baskın duygusunu kullanıcının kendisinin oluşturacağı bir tür grafik olarak görmesi mümkün. Böylece kullanıcılar yalnızca zamanlarını planlamış olmuyorlar, aynı zamanda geleceğe, dolu dolu yaşadıkları bir yılla ilgili kişisel bir belge bırakıyorlar. Zaten bu nedenle, “Ajanda değil, MAJANDA!” diyoruz.


Çocuklar MAJANDA’yı öyle
çok sevdi ki şimdi 2021 yılı için olan ikinci MAJANDA raflarda yerini aldı. Geçen yıl ile bu yılki MAJANDA arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları sorsam, neler söylersiniz?

MAJANDA’nın bazı özellikleri sabit. Örneğin çocukları hesap tutmaya, para kullanma kültürüne yönlendirmeye çalışıyoruz. Ya da alışkanlık takibi yaptığımız bölümler var. Duygu durumunu izlemek, haftayı değerlendirmek MAJANDA’nın ortaya koyduğu yenilikler ve bunlar da sabit özellikler arasında. Zamanı biraz daha eğlenceli kılmak ve çocukları rutinlerinin dışına çıkarmak için hazırladığımız “Çılgın Teklif” bölümü de MAJANDA’nın olmazsa olmazlarından. MAJANDA 2020 ile 2021 arasındaki farklar hazırladığımız içeriklerde ortaya çıkıyor daha çok. MAJANDA 2020 içerikleri mevsim döngülerine göre hazırlanmıştı, MAJANDA 2021 ise tematik hazırlandı. Bu yılın MAJANDASI “değerler” konusuna ayrıldı.

“MAJANDA 2021’DE BARIŞ, SEVGİ, HOŞGÖRÜ GİBİ DEĞERLER VAR”

Evet tam da onu soracaktım. 2021 MAJANDA’sının her ayı bir değere ayrılmış. Biraz bunlardan bahseder misiniz? 

MAJANDA 2021’de barış ,saygı, sevgi, hoşgörü, dürüstlük, alçakgönüllülük, işbirliği, mutluluk, sorumluluk, sadelik, özgürlük ve birlik değerlerinin her birini bir ayın teması olarak belirledik. Bunlar insanların doğayla ve birbirleriyle adil ve özgür bir ortamda bir arada yaşayabilmeleri için olmazsa olmaz değerler. Bu değerlerin biri olmadan diğeri olmuyor.

Bu konuda piyasada bolca bulunan örneklerin aksine, farklı düşünce ve yaşama biçimlerine göre bu değerlerin anlam kaymalarına uğramamaları için çok çaba harcadık. Değerler çeşitli çevrelerce en kolay ve yaygın olarak suistimal edilen konulardan biri. Oysa değerler kişi ve topluluklara göre değişmeyen, bir arada yaşamamız için gereken ortamı oluşturan yapı taşlarıdır. İçeriklerimizi hazırlarken odak noktasında ele aldığımız değeri tutmak için uğraştık. Biz başardığımızı düşünüyoruz ama son söz elbette okurun.

Sayfaları çevirdikçe MAJANDA’nın bir ajandadan çok daha fazlası olduğunu hemen fark ediyoruz. Yemek tarifleri var örneğin, bu yılkinde falafel ve ev yapımı fıstık ezmesi ilk gözüme çarpanlar. Sonra oyunlar var; “Mutluluk Tombalası” mesela. Klasik tombaladan çok farklı. Merak edenlere biraz daha ipucu verelim, içeride başka neler var?

Oobleck var mesela. (Gülüyor.) Vurduğunuzda taş gibi sert olan ama yavaşça dokunduğunuzda parmaklarınızı içine sokabildiğiniz bir madde oobleck. Süt taşını duymuş muydunuz? Evde bir miktar sütten elde edebileceğiniz bu maddeyi biçimlendirerek çok hoş nesneler yapabilirsiniz. Ayrıca her ayın temasına uygun olarak yazılmış özgün 12 öykü de MAJANDA 2021’de yer alanlardan…

Çocukların yaratıcılığına ve doğa bilincine çok büyük katkı sağladığını düşünüyorum. Az atıklı yaşamı hedefleyen önerileriniz var. Örneğin bir bölümde ileri dönüşüm kağıdının nasıl yapıldığını anlatıyorsunuz. Ya da “kapsül gardırop nasıl oluşturulur?”un formülünü veriyorsunuz. Majanda aynı zamanda çok yararlı da bir kaynak, ne dersiniz?

Umarım dediğiniz gibi yararlı bir kaynak üretebilmişizdir. Gündelik yaşamımızda uyguladığımız ya da özen gösterdiğimiz şeyleri paylaşmaktan keyif alıyoruz. Deneyimlediğimiz konuları elimizden geldiğince samimi biçimde paylaşmaya çalışıyoruz kitaplarımızda. MAJANDA içeriklerinde de geçerli bu yaklaşımımız. Okurlarımızı doğru ve iyi olduğuna inandığımız yaklaşımları deneyimlemeye davet ederek tartışmaya açıyoruz aslında. Böylece daha iyi ve olumlu olana hep birlikte ulaşmayı umuyoruz.

Banu Aksoy ile birlikte iki çocuk kitabı yazarı olarak ortak bir çalışmada buluşmak nasıldı? MAJANDA’nın yaratım sürecinde nelerden ilham aldınız, nelerden beslendiniz?

Banu’yla o kadar uzun zamandır birlikteyiz ki o olmadan herhangi bir şey yapmayı düşünemiyorum. Biz ezelden beridir çok uyumluyuzdur. Mesela spor yaparken aynı anda nefes alır aynı anda veririz. Hareketlerimiz ayn anda aynı yöne doğru başlar ve biter. Banu’yla birlikte kitap yazarken doğal bir iş bölümü oluşur hemen. Her aşamada birbirimizi bir adım daha ileri taşımak için uğraşırız.

MAJANDA çalışmalarında da böyle oldu. İlham kaynaklarımız ilgi alanlarımız, deneyimlerimiz ve merak ettiğimiz konular oldu. Örneğin kapsül gardırop Banu’nun da benim de adını bilmeden benzerini uyguladığımız bir yaklaşımmış. Çoğunlukla olduğu gibi Banu bu konulara biraz daha merak salınca da, kurcalamaya başlayınca kapsül gardırop adını ve tekniğini öğrendik. Zaten benzerini uyguladığımız için benimsememiz de kolay oldu. Bizde işler genellikle böyle yürüyor işte. Birimizin merakı diğerine fikir veriyor sonra ortak bir proje daha çıkana kadar durmuyoruz. (Gülüyor.)

“ÇOCUĞU OLMADIĞI HALDE MAJANDA KULLANAN ÇOK YETİŞKİNLE KARŞILAŞTIK”

Peki MAJANDA’nın hangi yaş grubundaki çocuklara hitap ettiğini söylemeliyiz? Ki bence ebeveynlerin de ilgisini çekmiş gibi görünüyor.

 MAJANDA, ikinci sınıftan itibaren çocuklarının kendi başlarına değerlendirebilecekleri bir içerik sunuyor. Daha küçük çocuklar yetişkin yardımıyla MAJANDA’nın birçok bölümünden keyif alabilir. Yetişkinlerin de MAJANDA’ya karşı boş olmadığını söylememiz lazım. Çocuğuna aldığı MAJANDA’ya özenip kendine de bir tane alan ya da çocuğu olmadığı halde MAJANDA kullanan çok yetişkinle karşılaştık. Hatta müşterilerine yeni yıl armağanı olarak MAJANDA gönderen şirketler bile var.

Bir ajandanın olmazsa olmazları sizce neler?

 Ajanda konusu karışık biraz. Aslına bakarsanız bizi MAJANDA’ya ulaştıran yolculuk tam da bu soruyla başlıyor. Bugüne kadar karşımıza çıkan hazır ajandaların hiçbiri olmasını istediğimiz özellikleri veremedi bize. Ajanda denince bizim zihnimizde bir süre boyunca belleğimize yardımcı olacak, düşünmemizi kolaylaştıracak, bakmaktan keyif alacağımız ve bizimle geçirdiği zaman zarfında oluşacak bir tür kayıt aracı canlanıyor. Hazır ajandaların bu tür özellikleri neredeyse hiç yok. Bu nedenle Banu da ben de boş birer defter alıp kendi ajandalarımızı kendimiz kurguluyoruz yıllardır. Üsluplarımız çok farklı.


Hah! Tam bu noktada
Ajandakolik’in artık klasikleşmiş o sorusunu soracaktım. Sizlerin ajandaları nasıl?

Banu ajandasını oluştururken renkli kalemler, süslü el yazıları, farklı yerlerden toparladığı ya da çizdiği çeşitli görseller kullanıyor. Ben yazı şablonu, cetvel, tek renk kalem kullanıyorum. Banu’nun ajandaları geçirdiği günün ruhuna uygun bir biçimde gelişirken benim ajandalarımda sürekli gelişen ama özünde aynı olan bir sistem işliyor. Ajandalarımızda iş planlarımız, günlük görevlerimiz, çeşitli listeler gibi şeyler yer alıyor. Bunların yanında benim için ajandamın en önemli görevi düşüncelerimin kronolojik kaydının yer alması. İkimizin de ajandalarında birer dizin bölümü var. Ben konu takibi yapabilmek için ajandalarımı kronolojik olarak numaralandırıyorum ve ayrı bir dizin defterinde konuları ajanda ve sayfa numarası üzerinden kaydediyorum. Böylece hangi konuyu hangi ajandanın hangi sayfasında düşündüğümü kolayca bulabiliyorum.


Ajandakolik, kültür sanat dünyası i
çin bir ajanda oluşuturuken siz çocuklar için bir MAJANDA oluşturuyorsunuz. Emeğinize sağlık. Önümüzdeki yılın MAJANDA’sını da şimdiden dört gözle bekliyorum ben. Mutlu yıllar dilerim…

Ajandakolik’te MAJANDA’ya ve bize yer verdiğiniz için çok teşekkür ederiz. Biz de herkese sağlıklı, mutlu, adil ve özgür yıllar diliyoruz.

YORUM YAP

You don't have permission to register
Follow us on Social Media