
TARAFIMIZ HER ZAMAN BELLİ: PAL SOKAKLIYIZ HEPİMİZ!
Nemeçek, Boka ve Pal Sokağı’nın diğer çocukları… Bugün dünyanın her yerinde onların isimleri biliniyor. Bu bir cesaret hikayesi, bu bir kahramanlık hikayesi. 1907 yılında Budapeşte’nin yoksul Józsefváros semtinde başlayan hikayeleri tüm dünyanın dilinde, tüm çocukların kalbinde! 20. yüzyılın en sevilen çocuk romanlarından “Pal Sokağı Çocukları”, bu yüzyılda da severek okunmaya devam ediyor.
YAZI: NİLÜFER TÜRKOĞLU
İlk baskısı 1906 yılında yapılan, Macar romancı Ferenc Molnár’ın yazdığı “Pal Sokağı Çocukları”, yine Zeyyat Selimoğlu çevirisiyle bir kez daha Can Çocuk aracılığıyla okurla buluşuyor. Daha önce pek çok defa Türkçeye çevrilen (İlk olarak 1944 yılında Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde, Necmi Seren tarafından çevrildi.) ve pek çok yayınevi tarafından yayımlanan roman, 20. yüzyılın başında hızla gelişen Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de yaşayan biri yoksul diğeri zengin ailelerin çocuklarından oluşan iki topluluğun bir arsa için çatışmasını konu alıyor.

Kitabın ilk baskısı.
Orijinal adıyla “A Pál utcai fiúk” yani Pal Sokağı Çocukları, pek çoğumuzun iyi bildiği dünya çocuk edebiyatının en önemli klasiklerinden biri. Arkadaşlık, dostluk, birliktelik, vatanseverlik, kahramanlık gibi kavramların yanı sıra farklı toplumsal sınıftaki çocukların birbirlerine yaptığı zorbalığı anlatan bu çağdaş yapıt, aynı zamanda en ünlü Macar yapıtı olarak bilinmekle birlikte Birleşik Krallık ve İtalya gibi bazı ülkelerde okullarda okunması zorunlu bir kitap olarak dikkatleri üzerine çeker. (Türkiye’de de müfredatın içinde yer alsa keşke!)
“Pal Sokağı Çocukları”nın edebiyattaki yankısı sinemada da karşılık bulmuş, hem ülkesi Macaristan’da hem de İtalya ve ABD’de filme uyarlanan hikaye, daha çok çocuğa ulaşmayı başarmıştır. Kitabın baş karakteri küçük Nemeçek’in gözü yaşlı hikayesi olarak da kabul edilen roman, yediden yetmişe herkesin aklında, kalbinde yer etmiştir.
ÇOCUKLARIN SAVAŞI, ÇOCUKLARIN ZAFERİ
Aslında her şeyin nedeni bir arsadır. 1889 yılında Budapeşte’de geçen romanda erkek çocuklarından oluşan iki rakip çetenin boş bir arsa üzerinde hak iddia etmesiyle olaylar patlak verir. Bu iki çeteden biri olan, dostluğun, ama aynı zamanda disiplinin, ciddiliğin ve soğukkanlılığının hüküm sürdüğü Pal Sokağı Çocukları, bu küçük toprak parçasını bir oyun alanından öte bir yurt olarak sever, benimser. Onlar için derin bir anlamı vardır çünkü bu arsanın. Burada diledikleri gibi özgürdürler!
Hikâyenin başkahramanı, grubun en küçük ve çelimsiz çocuğu Nemeçek ve arkadaşlarının oyun alanı olarak kullandıkları bir arsa için başka mahallenin çocuklarına, Kızıl Gömlekliler’e karşı yılmaz bir mücadele verirler. Pal Sokaklılar’ın lideri Boka, Çonakoş, Nemeçek ve diğerlerinin müthiş “savaş”ı, yazar Molnar tarafından öyle iyi betimlemelerle anlatılır ki olaylar adeta bir tiyatro sahnesi izler gibi okurun gözlerinde canlanır.
“Pal Sokağı Çocukları”, iyi kurgulanmış hikayesi, betimlemeleri ve dramatik olay örgüsüyle yalnızca çocuklara değil, yetişkin okura da hitap etmesi bakımından da dünya edebiyatının önemli eserlerinden biri olarak kabul görür. Satır aralarında rastlayabileceğiniz göndermeler ve analojiler, dönemin toplumsal ve siyasal olayları hakkında da ipuçları vererek okuru bilgilendirir.
ÇOCUK EDEBİYATINDA BİR FEDAİ KAHRAMAN: NEMEÇEK
Dünya çocuk edebiyatının ölümsüz klasiklerinden ve duygusal romanlarından Pal Sokağı Çocukları, edebiyata Oliver Twist ve Tom Sawyer gibi çok önemli bir kahraman kazandırmıştır: Ernő Nemecsek. / Nemeçek. Fakir bir terzinin çelimsiz, zayıf fakat cesur yürekli oğlu Nemeçek, bir fedaidir. Arsayı korumak için verdiği mücadelede Nemeçek’in güçsüz bedeni yenik düşer. Zatürreden hayatını kaybeder. Nemeçek’in ölümüyle çocukların oyun sahası savaşı da son bulur. Kazanan Pal Sokağı Çocukları’dır.
Yıllar sonra, geçtiğimiz şubat ayında Can Çocuk etiketi ve Zeyyat Selimoğlu çevirisiyle yeniden çocuklarla buluşan Pal Sokağı Çocukları’nın resimleri de 1909 doğumlu Polonyalı illüstratör Leonia Janecka’ya ait. Çizgiler, kitabın ruhuyla zarif bir uyum içinde, biraz karanlık, oldukça gizemli ve tamamiyle kendine özgü.
Kuşaklar boyunca dünya çocuklarınca heyecan ve merakla okunan “Pal Sokağı Çocukları”, dayanışmanın, arkadaşlığın, fedakarlığın, kahramanlığın kitabı. Dünya var oldukça Nemeçek, Boka ve grubun diğer çocukları hatırlanmaya devam edecek. Çünkü “PAL SOKAĞI ÇOCUKLARI BURADAYDILAR!”