ONLAR ASLINDA TÜM DÜNYANIN ÇOCUKLARI: JIP VE JANNEKE

Andersen ödüllü Hollandalı yazar Annie M.G. Schmidt’i bugün pek çok kişi, artık bir klasik olmuş “Jip ile Janneke” kitap serisi ile tanıyor. İlk olarak 1952 yılında Amsterdam gazetesi Het Parool için haftalık bölümler olarak yazdığı hikayeler, bugün dünyanın pek çok ülkesinde kimi orijinal ismiyle kimi Endonezya’daki gibi, Tini & Tono, farklı isimlerle onlarca dile çevrilerek kitap olarak yayımlandı, yayımlanmaya devam ediyor. Can Çocuk da serinin iki kitabını “Jip ile Janneke Beraber Oynayalım mı?” ve “Jip ile Janneke Sonsuza Dek Arkadaş” isimleriyle okurla buluşturuyor.

Yazı: Nilüfer TÜRKOĞLU
nilufer@ajandakolik.com

Jip ile Janneke’yi kimler biliyor? Avrupa’da çocuk edebiyatının hiç kuşkusuz en tanınan çocuk karakterlerinden onlar. Artık hayatta olmayan yazar Annie M.G. Schmidt ve çizer Fiep Westendorp‘un başyapıtları, çocukların dünyasına kattıkları minicik gibi görünen kocaman hayaller…

Gündelik hayatta iki çocuğun birlikte geçirdikleri vakitleri konu alan ve oldukça yalın bir dille kaleme alınan bu küçük hikayelerin baş kahramanlarının nüktedan anlatımlarının en büyük özelliği Schmidt’in yalın ve sade kalemi, Westendorp’un da onları birer silüet olarak resmetmesi. Yazar ve çizer ortaklığının en iyi örneklerinden biri olarak karşımıza çıkan ve 50 yıldan uzun bir süredir yalnızca çocukları değil, yetişkinleri de gülümseten Jip ve Janneke, öyle popüler oldu ki, pek çok okurun kalbinde ikonlaşarak bugünlere geldi.

Daha önce de Türkçeye çevrilen ve şimdi Mustafa Özen’in çevirisi ve Can Çocuk etiketiyle Türkiye’nin çocuklarıyla da iki kitap olarak buluşan seri, eğlenceli ve kısacık öyküleriyle hem kolay okunmayı hem de keyifli zaman geçirmeyi vadediyor. Peki bu hikayelerde neler mi var? Hadi biraz sayfaları çevirelim…

“Jip ile Janneke Beraber Oynayalım mı?” ve “Jip ile Janneke Sonsuza Dek Arkadaş” isimleriyle yayımlanan kitaplar, aslında hem birbirini takip eder gibi görünen hem de birbirinden bağımsız bi’ dolu macerayla dolu. Henüz okula gitmeyen biri erkek biri kız iki çocuğun, saklambaç oyunlarından su birikintilerinin üzerinde atlamalarına, Jans Bebekle (Janneke’nin oyuncak bebeği) oynamalarından kum havuzu yaparken nasıl çalıştıklarına, sıradan bir küçük çocuğun günlük hayatını ele alıyor. “Jip ile Janneke Beraber Oynayalım mı?”, bu sevimli ekürinin oyunlarına dikkat çekerken “Jip ile Janneke Sonsuza Dek Arkadaş”, arada bir tartışsalar da hemen barışan ikilinin başlarından geçen ilginç olaylara odaklanıyor.

Jip ve Janneke, bugün Çin’den Endonezya’ya dünyanın pek çok ülkesinde çocuklar tarafından sevilip okunuyor. Onları bu kadar evrensel yapan tüm çocuklar gibi hem sıra dışı hem de sıradan olmaları.

BASİT DİLİN YARATICISI
Serinin bu kadar başarılı olmasının altında yazarın oldukça basit hikayeleri yine basit ve esprili dille anlatması yatıyor. Hatta öyle ki bu anlatım tekniği, geçen yıllar içinde Jip ve Janneke’yi kendi ülkesinde bir ifade biçimine dönüştürüyor. Flamenkçede “yalın veya basit anlatım tarzı”,  “jip-en-janneketaal” yani Jip ve Janneke dili olarak isimlendiriliyor. Örneğin bir politikacı, söylediklerini halkın anlayabilmesi için politik terimlerden ziyade Jip ve Janneke dilini kullanarak en basit anlatımı tercih ediyor.

1988 yılında çocuk edebiyatının en önemli ödülü sayılan Hans Christian Andersen Ödülü’nü, Astrid Lindgren’in elinden alan Annie M.G. Schmidt’in Can Çocuk’tan çıkan diğer çocuk kitapları da yine çocuk karakterler üzerine kurulu. “Pluk ve Kırmızı Çekicisi” ile “Floddertje” de en az Jip ile Janneke kadar ilgiyi hak ediyor. Üstelik yine Fiep Westendorp’un birbirinden fantastik çizimleriyle!

Serinin orijinalinde sekiz kitap bulunuyor. Bakalım Can Çocuk diğer kitapları ne zaman yayımlayacak, bekliyoruz!