“BİTKİLERİN GİZLİ DÜNYASI”NA HOŞ GELDİNİZ!
“Bitkilerin Gizli Dünyası”, günde belki yüz defa üzerine basıp geçtiğimiz tabiat ananın gerçek sahiplerini kökenine inerek o dünyada neler olmuş, neler bitmiş, neler oluyor anlatmak için yazılmış bir kitap.
YAZI: Burak SOYER
“Bitkiler beyne sahip değildir. Bu dünyayı bizim gördüğümüzde azıcık da olsa benzeyen herhangi bir şekilde algılayabilecek hiçbir yönteme sahip olmadıklarından emin olabiliriz. Ancak, bizim henüz anlamadığımız başka bir “bilinç” düzeyi var mıdır? Bitkiler hayatta kalmak ve türlerinin devamını sağlamak adına çoğalmak için her şeyi yaparlar. Bu hiç de kolay iş değildir; özellikle de bulundukları çevreyi değiştirmek konusunda bitkiler kadar dezavantajlısı yoktur. Tümüyle sabit olan bu organizmaların hayatta kalmak ve serpilmek için geliştirdikleri, görünüşte büyülü olan biyokimya şaşırtıcıdır,” diyor ödüllü yazar Michael Largo, Beyaz Baykuş Yayınları tarafından Seza Özdemir çevirisiyle çıkan “Bitkilerin Gizli Dünyası” kitabında. Ve bir de şöyle bir soru ortaya atıyor: “Onlar yaşamdaki hem öncüllerimiz hem de çağdaşlarımız – iyi de bitkiler hakkında sahiden ne biliyoruz?” Aslında soru basit. Ancak Largo’nun bitkiler hakkında ne bilip bilmediğimizi sorması ortaokul fen bilgisi ders kitabında yer alan bir sorgulama değil. Sözü yine kendisine bırakalım: “Bu kitapta, bu eski metinlerin kaynakvari niteliğini ve geçmişin en büyüleyici folklorunu betimlemeler, hayat döngüleri, yetiştirme üzerine tavsiyeler ve bu bitkilerin sunduğu faydalarla birleştirmeye çalıştım.”
Michael Largo dediklerinde haklı. Zira “Bitkilerin Gizli Dünyası”, süper mantarlardan insanı pert eden zehirli çaylara, modern tıpla kafa kafaya gidecek türde faydası bulunan her derde deva otlardan besin deposu yeşilliklere kadar envaı çeşit bitkinin tarihini, kültürünü, mitolojik ve folklorik kültürünü inceleyerek bize hayat veren bu sessiz canlıların cümle âlemine enteresan bir bakış atıyor.
Yetişme sürecinden mitolojik geçmişine…
“Bitkilerin Gizli Dünyası” A’dan Z’ye sıralanmış bir ansiklopedi şeklinde hazırlanmış. Her bitkinin önce belgesellerde denk geleceğimiz bilimsel açıklaması yapılmış. Daha sonra yararları, faydaları anlatılmış. Nasıl yetiştirileceği detaylı şekilde belirtilmiş. Bunların haricinde de mevzu bahis bitkinin yetiştiği ortamdaki geçmişine, kültürüne dair ilginç anekdotlar aktarılmış. Güzelavratotunu ele alalım misal. Avrupa, Kuzey Afrika ve Batı Afrika’ya özgü bir bitki olan güzelavratotu sanıldığının aksine “güzelliğiyle” değil “öldürücü yararlarıyla” nam salmış. Bu yüzden “ölümcül itüzümü”, “şeytan yemişi”, “yaramaz adam kirazı”, “ölüm kirazı”, “güzel ölüm” ve “şeytan otu” gibi isimlerle anılırmış. Dünya literatüründeki kullanımı en yaygın ismi olan “belladonna” da İtalyancada “güzel kadın” anlamına geliyormuş ve elbette yine bu ismin kullanılması boşuna değilmiş. Zira güzelavratotunun bu ismi almasındaki en büyük etken tarih boyunca kadınların bu bitkiyi gözbebeklerini büyüttükleri için baştan çıkarma amacıyla kullanmalarıymış. Güzelavratotu, aynı zamanda tarihte çok defa bir “suikast aracı” olarak kullanılmış. Krallar, soylular güzelavratotu zehrinin riskinden dolayı yemeklerini önceden çeşnicilere tattırırlarmış. Örneğin İskoçya Kralı I. Duncan 1030 yılında Danimarka ordusuna binlerce şişe güzelavratotu göndermiş ve kılını bile kıpırdatmadan düşmanını alt etmiş. Kitapta işte bunun gibi onlarca hikâye mevcut.
“Bitkilerin Gizli Dünyası”, günde belki yüz defa üzerine basıp geçtiğimiz tabiat ananın gerçek sahiplerini kökenine inerek o dünyada neler olmuş, neler bitmiş, neler oluyor anlatmak için yazılmış bir kitap. Yazar Michael Largo’nun son derece titizlik göstererek hazırladığı kitap, illüstrasyonlarla da desteklenerek okurun görsel düşünmesini sağlıyor. Ben sadece bir örnek vererek fikir edinme aşamasına yardımcı olmaya çalıştım. Oysa “Bitkilerin Gizli Dünyası”, adını sonuna kadar hak eden, meraklısına da, arada açıp karıştırmak isteyene de o büyülü dünyanın kapılarını ardına dek açıyor.
YORUM YAP
